2015 жылы Қазақстанның төлем балансының тапшылығы $5,3 млрд құрады

10 Февраля 2016 1837 Тапшылық, ТөлемБалансы, Қазақстан

Алматы. 10 ақпан. Ақпараттар орталығы. Ағымдағы операциялар шотының тапшылығы алдын ала бағалау бойынша 2014 жылғы 6,0 млрд. АҚШ доллары болған профицитпен салыстырғанда 2015 жылы 5,3 млрд. АҚШ долларын құрады және тауарлардың таза экспорты көрсеткішінің күрт қысқаруымен байланысты болды, деп хабарлады ҚР Ұлттық банкінің баспасөз қызметінен.

Хабарда айтылғандай, сауда балансының оң сальдосы Ұлттық Банктің бағалауынша 2014 жылғы 36,7 млрд. АҚШ салыстырғанда 65,6%-ға төмендеп, 12,6 млрд. АҚШ долларын құрады.
Төлем балансының жіктеуіші бойынша тауарлар экспорты 2015 жылы 2014 жылғы 80,3 млрд. АҚШ долл. салыстырғанда 42,4%-ға төмендей отырып, 46,2 млрд. АҚШ долларын құрады.
«Мұнайдың әлемдік бағасы экспорттың қысқаруының негізгі факторы болды – орташа алғанда 2015 жылы brent сұрыпты мұнай бағасы бір баррель үшін 52,4 долл. АҚШ долларын (2014 жылы орташа алғанда бір баррель үшін 98,9 АҚШ доллары) құрады. Мұнай мен газ конденсаты экспортының құны 26,8 млрд. АҚШ долларын құрап, 2 есе қысқарды. Қалған тауарлар бойынша экспорт 27%-ға қысқарды», — делінген хабарда.
Тауарлар импорты 22,9%-ға қысқара отырып, 33,6 млрд. АҚШ доллары болды. Ал 2014 жылы 43,6 млрд. АҚШ долларын құраған еді. Өнімдердің барлық түрлері бойынша тауарларды әкелу төмендеді.
Бұл ретте Резиденттердің тауарлар экспортынан кірістерінің төмендеуі нәтижесінде бейрезиденттердің Қазақстанға тікелей инвестициялардан таза кірістері 2014 жылғы 19,6 млрд. АҚШ долларынан 2015 жылы 8,1 млрд. АҚШ долларына дейін айтарлықтай төмендеді. Резиденттердің іскерлік және инвестициялық белсенділігінің төмендеуі халықаралық қызметтер балансы тапшылығының 2014 жылғы 15,6%-дан 5,4 млрд. АҚШ долларына дейін қысқаруына әкеп соқты.
Алдын ала бағалау бойынша қаржылық шот бойынша капиталдың таза әкелінуі (Ұлттық Банктің резервтік активтерімен операцияларды қоспағанда) 2015 жылы 11,1 млрд. АҚШ долларын құрады. Ал 2014 жылы 6,8 млрд. АҚШ доллары болған еді.
Қазақстан резиденттерінің тікелей инвестициялары түріндегі сыртқы активтер 2015 жылы 1,7 млрд. АҚШ долларына, ал қазақстандық кәсіпорындардың үлестес бейрезиденттер алдындағы міндеттемелері 6,0 млрд. АҚШ долларына өсті. Соның нәтижесінде тікелей инвестициялардың балансы бойынша капитал ағыны 4,3 млрд. АҚШ долл. 2014 жылы 4,7 млрд. АҚШ долл. құрады.
Сонымен қатар, портфельдік инвестициялар балансы бойынша 5,9 млрд. АҚШ доллары болатын капиталдың таза әкелінуі Ұлттық қордың шетелдік активтерінің қысқаруы және ҚР Қаржы министрлігінің еурооблигацияларын шығару есебінен қалыптасты. Ал таза әкету 2014 жылы 1,0 млрд. АҚШ долларынан асқан.
Ағымдағы операциялар шотының қалыптасқан тапшылығы төлем балансы қаржылық шотының операциялары, сондай-ақ 2015 жылғы екінші және үшінші тоқсандарда Ұлттық Банктің резервтік активтерін пайдалану есебінен қаржыландырылған болатын.
Тұтастай алғанда Ұлттық Банк резервтік активтерінің төлем балансы операцияларының есебінен бір жылдағы қысқаруы шамамен 0,8 млрд. АҚШ долларын құрады.